Anime Nedir ?
Merhabalar arkadaşlar bugün hakkında konuşacağım ve eleştireceğim bir anime yok bugün ki konumuz yıllardır insanların tartıştığı ve belkide milyonlar hatta milyarlarca insanın kafasında soru işaretleri bırakan bir konu, o ne mi ? Tabiki de ” Anime nedir ? ” bu yıllardır süre gelen bir tartışma anime çizgi film midir yoksa değil midir bu yazıda topladığım bilgiler ile sizi azda olsa aydınlatmaya çalışacağım. İlk önce animelerin ham maddeleri olan şeylerden bahsedelim yani mangalar ve light noveller.
İlk olarak mangayı ele almak istiyorum mangalar kısaca japonların çizgi romanlara verdiği isimdir. Tarihte ilk manga kelimesinin kullanımı ise 1770 yıllarına kadar yani edo dönemine bile dayanmakta. Bu manga kelimesi özellikle 18.YY larda üzerinde karikatürler bulunan ağaç blokları ve Hokusai Katsushika’ nın öğrencileri için çizdiği taslak , çizim ve karikatürlerini adlandırmak için kullanılmıştır( Hokusai Katsushika edo döneminde yaşamış bir sanatçıdır ). Hokusai çizdiği taslakları iki Çince karakterin “漫 man” (kaygısız, ilgisiz) ve “画 ga” (resim) birleşiminden oluşan “manga” kelimesiyle tanımlamıştır. Şimdi bazılarınız diyecekler ” Çince ne alaka ” diye malesef bu konu hakkında pek bir bilgi bulamadım ama merak edip gerçekten çeviriden bu iki çince karakteri aratırsanız aynı anlamlar ile karşılaşırsınız. Bu arada manga kelimesi Çin ve Tayvan(manhua) ve Güney Kore(manwha) gibi ülkelerin de çizgi roman kültürünü büyük ölçekte etkilemiştir( dikkat ettiyseniz manhua ve manwha isimleri de çince eğer bu konu hakkında bir bilginiz varsa yorumlardan bizimle paylaşırsanız sevinirim ).
Şimdi sıra geldi light noveller hakkında konuşmaya. Light novel adından da anlaşılacağı üzere Hafif roman anlamına gelmektedir. Light noveller kısaca LN ler Japonya’da ortaya çıkan bir roman türüdür. Bu türün net bir tanımı bulunmamakla beraber bazı yayıncılık şirketleri LN lerin kapaklarında ya da içindeki resimlerde sıklıkla anime tipi ilistürasyonlar (çizimler) kullanıldığından ötürü “gençlere yönelik romanlar” olarak tanımlamıştır. LN lerin ilk ortaya çıkış tarihi ise 1970 li yılları olarak bilinir ama Yuuji Nakazato isimli bir yazar LN lerin ilk çıkışını 1914-1962 yılları arasında yayınlanan ”Shōnen Kurabu“adlı aylık dergiye bağlar. Hangi fikir doğru tam olarak bilmiyorum ama Shonen Karabu adlı dergide makaleler, şiirler, serileştirilmiş romanlar ve mangalar yer alıyordu büyük ihtimaller Yuuji Nakazato dergideki serileştirilmiş romanlar ile LN ler arasında benzerliklere rastlanmış olacak ki ortaya böyle bir düşünce attı.
Evveeeet buraya kadar animelerin ham maddeleri hakkında ufak bir bilgilendirme yaptık ama şundan da bahsediyim bir anime illa bir manganın ve ya bir light novelın uyarlaması olmak zorunda değildir haberiniz olsun. Şimdi ise en önemli noktaya geldik ” Anime nedir ? ” hadi başlayalım.
Anime dediğimiz yapımların tabiri caizse bir atası bulunmakta o kişi genellikle Manganın Babası olarak adlandırılan ve Astro Boy’ un yaratıcısı olan Osamu Tezuka’ dır. Peki bu Osamu Tezuka kimdir diye sorucak olursanız 20.YY ın başlarında doğan Walt Disney ve Max Fleischer’ın yapımlarından ilham alarak genç yaşta 8mm’ lik kamerası ile küçük animasyonlar çekmeye başlamıştır. Bu adamın attığı o ufak adımları takip eden sanatçıların yapıtları ile anime adı verilen yeni bir stil tv showu ortaya çıkmıştır. İlk başlarda eski animeler Walt Disney’de görmeye alışık olduğumuz animasyonlar ile çekilmişti ancak 1970’lerde manga çizimleri büyük ilgi çekmekteydi ve bu çizimerin büyük çoğunluğu animasyonlarda kullanılmaya başlandı ve bu olayda Osamu Tekuza’ nın katkısı bir hayli büyüktür. Bu olaydan sonra Osamu Tezuka bir efsane oldu ve “Manganın Tanrısı” haline geldi. Onun ve diğer tasarımcıların da etkisiyle anime günümüzdeki haline şekillenmiş ve animasyon tarzı bir çok yönden değişmiştir. Animelerde çizimlerin değişmesi ile birlikte hitap ettiği kitle de farklılık göstermeye başlamıştı, artık normal bir çizgi dizi ve ya film olmaktan çıkmış çoğunlukla manga ve LN tabanlı yapımlar olmuştur. Yukarıda da bahsettiğim gibi mangalar ve LN ler edebiyat sanatçıları tarafından kaleme alınan eserlerdir yani artık anime tarzı showlar sadece çocuklara değil genel bir kitleye hitap etmeye başlamıştı. Aslında animeler Lords of the Rings ve ya Harry Potter gibi edebi eserleri filme ve diziye uyarlanması ile aynı şey olmaya başlamış tek farklılığı ise bunu pahalı aktörler ve mekanlarla değil kendi çizim sanatları ve kendi edebi eserleri ile yapmalarıydı.
Evet arkadaşlar buradan da anlayabileceğiniz üzere animeler çizgi film olup çizgi filmler hakkında o kalıplaşmış düşünceleri yıkarak sınırları aşan ve kendini sürekli geliştiren bir yapımdır. Zamanla bu yapımlara gösterilen ilgi ve alaka hızlı bir şekilde artmakta ve globalleşmektedir.
Umarım size bu konu hakkında yeterince bilgi aktarabilmişimdir ve aklınızdaki soru işaretleri az da olsa azalmıştır. Son olarak yazıya bizi bu güzel sanat ile buluşmamıza ön ayak olan Osamu Tezuka ya saygılarımı ve teşekkürlerimi sunarak bitirmek istiyorum. En içten duygularımla teşekkür ederim Osamu Tezuka mekanın cennet olsun.
Osamu Tezuka( d. 3 kasım 1928 – ö. 9 şubat 1989 ) ünlü manga sanatçısı ve animatör